Dzieje Detroit to przykład złożonego, fascynującego i w wielu aspektach pouczającego obrazu rozwoju społeczności miejskiej. To miasto, którego historia jest niezwykle przejmująca, burzliwa i emocjonująca. Potrafi zaskoczyć z wielu stron, ponieważ obejmuje frapujące zjawiska socjologiczne, polityczne, ekonomiczne, psychologiczne… Warto poświęcić chwilę, by dać porwać się tej opowieści.
Detroit zostało założone w 1701 roku przez Francuza – Antoine’a de la Mothe Cadillaca. Konsekwentna i dynamiczna ewolucja miejscowości spowodowała, że Detroit stało się niezwykle rozwiniętą metropolią, jednym z największych na świecie ośrodków przemysłu motoryzacyjnego, z fabrykami Forda, GM i Chryslera. Detroit przez długi czas należało do czołówki najbogatszych miast w Ameryce, a także stanowiło dom dla milionów mieszkańców z przeróżnych kultur. Nazywano je niekiedy Paryżem zachodu. W pierwszej połowie XX wieku miasto zamieszkiwała liczna emigracja z Polski, która znajdowała tam schronienie przed wojną. Jednak w wyniku szeregu niefortunnych procesów, Detroit w 2013 roku ogłosiło bankructwo. Jak do tego doszło? Jak zareagowali na ten fakt Amerykanie? I jakiej przyszłości można spodziewać się po doświadczeniu, jakie dotknęło tę metropolię?
Istnieje kilka czynników, które składają się na genezę wydarzeń z Detroit. O części z nich pisała Naomi Klein w swoich pracach No Logo oraz Doktryna szoku. Wpływ na kryzys ekonomii miasta miało postępujące przenoszenie produkcji do tanich manufaktur w Azji, nieefektywna polityka podatkowa, niekorzystne rozwiązania urbanistyczne oraz narastające konflikty społeczne, które napędzała wcześniej chlubna różnorodność etniczna mieszkańców. W wyniku odpływu ogromnej części klasy średniej z miasta, Detroit w krótkim czasie straciło ponad 60% ludności. W istotny sposób wzrosła przestępczość, pogorszyły się ogólne warunki życia, znacząca część lokali, domów, zakładów pracy i instytucji publicznych została zamknięta lub przeniesiona poza granice miasta. W wyniku zatrzymanej płynności finansowej, niepłaconych podatków, problemy lawinowo narastały wraz z rozwojem kryzysu.
Po 2013 roku, w którym ogłoszono bankructwo Detroit, w mieście można dostrzec oznaki jego odradzania się. Powrotowi mieszkańców i przedsiębiorców sprzyjają niskie podatki i koszty życia. Nowe władze miasta konsekwentnie wprowadzają kolejne rozwiązania w odpowiedzi na dawne trudności. Dzięki reformom budżetu osiągnięto stan, w którym wydatki miasta nie przekraczają jego dochodów. Usprawniono działanie służb miejskich i wciąż naprawiana jest infrastruktura, dzięki czemu w znaczący sposób poprawił się poziom bezpieczeństwa. W mieście powstają nowe przestrzenie dla mieszkańców – galerie, lokale i parki. Dodatkowo funkcjonują też programy ulg i wsparcia dla przedsiębiorców czy inwestorów, zwłaszcza z zagranicy, którzy są zainteresowani prowadzeniem działalności w Detroit. Jednym z najciekawszych jest koncepcja stworzenia polityczno-ekonomicznej enklawy. Mowa o projekcie Belle Isle – idea polega na tym, by umożliwić przedsiębiorcom stworzenie własnego prawa, z możliwością funkcjonowania poza przepisami stanowymi. Wyjątkowe warunki do prowadzenia działalności w tego typu wolnych strefach ekonomicznych mają napędzić rozwój, który stopniowo przeniknie na dalsze, bardziej oddalone strefy Detroit.
Dzięki racjonalnemu podejściu do zarządzania miastem po doświadczeniach kryzysu, w mediach coraz częściej można natrafić na zaskakująco optymistyczne przewidywania dotyczące Detroit. Wielkie, znane korporacje i inwestorzy wyrażają chęć powrotu do tej metropolii. Obraz miasta w ruinie jest zastępowany przez wizje jego ekspansji i wzrostu. Odrodzeniu sprzyja też zainteresowanie polityków z Kongresu, którzy czynią starania by wesprzeć procesy odbudowy metropolii.
